Büyükelçi: Rusya Ortadoğu’da
İstikrar İstiyor, Kıbrıs’ın Birleşmesi Gerek
1973 yılında
henüz üniversiteden yeni mezun olmuş 22 yaşında bir diplomatken Kıbrıs’a atanan
ve sonraki altı yıl boyunca Türkçe bildiği için Rus elçiliğinin Kıbrıslı Türk
toplumuyla ilişkilerinden sorumlu kişi olarak Kıbrıs’ta yaşanan herşeye
yakından tanıklık eden Rusya Federasyonu’nun Lefkoşa Büyükelçisi Stanislav
Osadchiy, 40 yıl sonra 2013’te, bu kez kendi isteğiyle Kıbrıs’a büyükelçi
olarak geldi.
Dünyanın en güçlü
ve etkili ülkelerinden biri olan Rusya’nın Kıbrıs Büyükelçisi Osadchiy,
ülkesinin Ortadoğu’da istikrar ve öngörülebilirlik istediğini, bu nedenle de
Kıbrıs’ta bir barış anlaşmasının Rusya için çok önemli olduğunu söyledi. Büyükelçiye
göre, Kıbrıs’ta barış, hem Ortadoğu’ya istikrar gelmesine katkı yapacak hem de
Kıbrıs’ın bölgede bir enerji ve nakliye merkezi olmasını sağlayacak.
Deneyimli Büyükelçi,
Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türklerin masaya oturarak karşılıklı kabul
edilebilir ve her iki tarafın da çıkarına olacak bir formül üzerinde
anlaşmaları gerektiğini belirtti ve şu anda dünyadaki ve ülkedeki tüm
koşulların Kıbrıs’ta barış ortamını gerekli kıldığını vurguladı.
Havadis gazetesi
vasıtasıyla Kıbrıslı Türklerin yeni yılını kutlayan Büyükelçi Osadchiy, Kıbrıs
ve Kıbrıslılardan her zaman çok etkilenmiş olduğunu, ve tüm samimiyetiyle
adadaki iki toplumun barış içinde birarada yaşamalarını umut ettiğini söyledi.
“Bölgede istikrarlı,
öngörülebilir, barış içinde bir ülke istiyoruz”
Soru: Kıbrıs’ta yaşanan
birçok olayın yakın tanığısınız. Kıbrıs’ta bir çözüm bulabileceğimiz konusunda
umutlu musunuz?
Büyükelçi Osadchiy: Çok umutluyum. Evet, ben 74 olaylarına tanık
oldum. Ama aynı zamanda, Kıbrıslı Türklerle Rumların karma köylerde birarada
yaşadıklarına, birbirlerine yardımcı olduklarına, destek olduklarına da tanık
oldum. Biraraya gelip, birlikte kahve içip sohbet edişlerine de tanık oldum. Hem
Kıbrıslı Türkleri hem de Kıbrıslı Rumları yakından tanıyorum, geçmişlerini, karakterlerini
biliyorum. Birbirleriyle iletişim kurabileceklerini biliyorum. Yani, çözümün
pratikte mümkün olduğunu biliyorum. Eğer bu iki toplum daha önce birarada barış
içinde yaşayabilmişlerse, neden şimdi aynı şeyi yeniden yapamasınlar? Aynı
zamanda ben bir iyimserim ve bardağın hep dolu tarafını görürüm. Kıbrıslı
Türklerle Rumlar bunu yapacaklar. Ve gelecekte yeniden barış içinde
yaşayacaklar. Bundan eminim.
“Kıbrıs’ın bu bölgede bir üs
haline gelmesini istemiyoruz”
Rusya çok büyük ve güçlü bir
ülke. Ülkenizin Kıbrıs sorunu ile ilgili tutumu nedir?
Büyükelçi Osadchiy: Rusya hemen şimdi Kıbrıs’ta bir çözümü
destekliyor çünkü Kıbrıs’ın ve bölgenin istikrarlı ve öngörülebilir olmasını
istiyor. Şu anda Arap dünyasında neler olduğunu biliyorsunuz, Suriye’nin
durumunu biliyorsunuz. Kıbrıs’ın bu bölgede bir üs haline gelmesini istemiyoruz.
Bölgeye müdahale için Kıbrıs’ın bir üs olarak kullanılmasını istemiyoruz. Bölgede
istikrarlı, öngörülebilir, barış içinde bir ülke istiyoruz. Kıbrıs’ta barışın
hüküm sürmesini istiyoruz ve bu nedenle de iki toplumun masaya oturup bir çözüm
bulmasından yanayız. Bizim için şu anda en önemli şey bu.
“Kıbrıs, Doğu Akdeniz’de bir
enerji ve nakliye merkezi olur”
Soru: Çözüm Kıbrıs’a ve
bölgeye ne getirir?
Büyükelçi Osadchiy: Bakın, birleşik Kıbrıs istikrarlı ve müreffeh
bir ülke olacak. Kıbrıs, Doğu Akdeniz’de bir enerji ve nakliye merkezi olmak
için tüm önkoşullara sahiptir. Çözüm, ülkenin, turizm, emlak, mali hizmetler de
dahil, tüm sektörlerinde ekonomik büyüme için güçlü bir itici güç olacaktır.
Düşünün, Türkiye ile iyi komşuluk ilişkileri ve Türkiye’nin liman ve
havaalanlarını birleşik Kıbrıs’ın gemi ve uçaklarına açması, Kıbrıs’taki
şirketlerin maliyetlerini düşürecek ve doğal gaz ithalatı da dahil olmak üzere,
Kıbrıs’a ait ürünlerinin ithalat alanını ve imkanını önemli oranda
genişletecektir. Burada önemli olan, Kıbrıs’ta bulunacak çözümün iki toplumun
da çıkarlarına hizmet etmesidir. Bunun aksi bir durum gelecekte geni
gerginliklerin kaynağı olabilir. İki toplumun da faydasına olan bir anlaşma
birleşik Kıbrıs’ı sürdürülebilir ve müreffeh kılar. Kıbrıs’ta bir çözüm aynı
zamanda Orta Doğu’daki durumun normalleşmesine katkı yapar ve bölgedeki can
sıkıcı durumlardan birini ortadan kaldırmış olur. Ve ülkenizdeki iç sorunları
çözdükten sonra belki bölgedeki sorunların çözümüne katkıda bulunmak için fırsat
bulursunuz, ne dersiniz?
Soru: Türkçe’de kelin
merhemi olsa başına sürer diye bir deyim var. İşte biz o kel adamız... Peki, iki
taraf aylardır ortak bir açıklama üzerinde bile anlaşamadı. Bu moralinizi
bozmuyor mu?
Büyükelçi Osadchiy: Ortak bir açıklama, her iki tarafın Kıbrıs’ta
federasyonu oluşturacak ilkelere bağlığını teyit edecek ve bu problemin çözümü
için çalışmaya hazır oldukları yönünde güçlü bir sinyal verecektir. Ortak
açıklamanın, müzakerelere başlamadan önce özlü bazı konuları karara bağlamak ve
çözümün çerçevesini çizmek açısından önemli olduğuna inanıyorum. Ama, diğer taraftan,
eğer ortak bir metin oluşturmak eğer imkansız hale gelmişse, bunun gereksiz
olduğuna yine iki taraf karar verebilir. Ne olursa olsun, bu iki tarafın ortak
kararıyla olacak.
“Parlak bir gelecek için tavizler
vermek mümkündür”
Büyükelçi Osadchiy: Elbette hem ortak açıklamanın hazırlanması
sürecinde, hem de çözümün özü ile ilgili konular tartışılırken iki tarafın da
belli tavizler vermesi gerekecektir. Ama biz, bunun karşılığında tüm Kıbrıslı
Türkler ve Rumların birleşik bir Kıbrıs’ta parlak bir geleceğe sahip olacaklarsa,
böylesi tavizlerin verilmesinin mümkün olduğunu düşünüyoruz.
“Doğalgaz, Kıbrıs’ta çözüm için
başta gelen nedenlerden olmalıdır”
Soru: Doğalgaz Kıbrıs’ta
barış için bir fırsat mı, yoksa daha büyük gerginliklere yol açabilecek bir
tehdit mi?
Büyükelçi Osadchiy: Ben Kıbrıs’ta bulunan doğalgazın bir fırsat
olduğunu düşünüyorum. Doğalgaz tüm adanın refahı için ekonomik bir temel. Hatta
doğalgaz, Kıbrıs’ta en erken zamanda bir çözüm bulunması için başta gelen
nedenlerden biri olmalıdır. Kıbrıs’taki doğalgaz ve petrol, birleşik Kıbrıs’ın
ekonomik gelişimine ve insanlarının refahına önemli katkı yapar ve Doğu Akdeniz’de
istikrar ve güvenliği güçlendirir. Bunu görmeniz gerekiyor. Hidrokarbon
araştırmaları konusunda karşılıklı olarak faydalı ve etkili işbirliğinin ancak
kapsamlı bir çözümle mümkün olduğu açıktır. Buradaki hidrokarbon rezervleri tüm
Kıbrıslıların faydasına olmalıdır. Bunun böyle olacağına da hiç şüphemiz
yoktur.
“Rusya Rumların tarafında değil,
tüm Kıbrıslıların tarafındadır”
Soru: Rusya’nın geçmişten
beri hep Kıbrıslı Rumlara daha yakın bir tutum izlediği algısı var. Bu doğru
mu?
Büyükelçi Osadchiy: Taraflı olduğumuz doğru değil. Bizler hiçbir
konuda taraflara müdahale etmek istemiyoruz. Uzun yıllardır da bu politikayı
güdüyoruz. Her iki toplumu da destekliyoruz. İki tarafın birlikte
şekillendireceği herhangi bir anlaşmayı destekliyoruz. Bizler Kıbrıs’ta bir
çözümün tüm Kıbrıslıların iradesi ile elde edilmesi gerektiğine inanıyoruz.
Kıbrıslı Türkler ve Rumların üzerinde anlaştığı herhangi bir kararı
memnuniyetle karşılarız. Her iki toplumun da işine gelecek, yararına olacak,
dengeli bir formül bulmak Kıbrıslı Türklere ve Rumlara düşüyor. Bu bizim
birincil pozisyonumuz. Bizler Rumların tarafında değil, tüm Kıbrıslıların
tarafındayız.
“Çözümü Kıbrıslı Türklerin ve
Kıbrıslı Rumların bulması gerekiyor”
Soru: Kıbrıs için
iki-toplumlu iki-bölgeli bir federasyon uygun mudur yoksa yıllardır yanlış bir
formülün peşinden mi koşuyoruz?
Büyükelçi Osadchiy: Kıbrıs’ta çözüm ilgili BM Güvenlik Konseyi
kararları ve iki-bölgeli, iki toplumlu ve siyasi eşitliğe dayalı bir federasyon
temelinde olmalıdır. Yine de, nasıl bir çözüm istedikleri günün sonunda
buradaki iki topluma kalmıştır. Bu bir federasyon olabilir, konfederasyon
olabilir veya başka bir birlik formülü olabilir. Bilmiyorum... Ama her ne
olursa olsun bu, her iki tarafın da kabul edeceği ve benimseyeceği bir çözüm
olmalıdır. Size en uygun çözümü yine sizler bulacaksınız. Çözümü Kıbrıslı
Türklerin ve Kıbrıslı Rumların bulması gerekiyor. Eğer hem Kıbrıslı Türkler hem
Kıbrıslı Rumlar çözüm modelini benimsemezse geçmişin acılarını yeniden
yaşayabiliriz.
Soru: Kıbrıs Cumhuriyeti
uygun bir model değil miydi yani?
Büyükelçi Osadchiy: Bakın, insan bazen kötü ile en kötü arasında
seçim yapmak durumunda kalır. O dönemde liderlerin başka seçenekleri yoktu.
1960’ta olan buydu. Makarios ile Küçük, kötü ile en kötü arasında bir seçim
yapmak zorundaydılar, ve kendilerine empoze edilen anlaşmayı imzalamak zorunda
kaldılar. İşte tam da bu yüzden iki tarafın kendilerine uygun bir çözüme,
kendilerinin oturup karar vermesi gerekiyor diyoruz.
“Ekonomi çok kez siyaseti
belirler, unutmayın...”
Soru. Tüm çabalara rağmen
Kıbrıs sorunu onyıllardır çözülemiyor. Nerede hata yapıyoruz?
Büyükelçi Osadchiy: Bakın, belki de refah aleyhinize işlemiş
olabilir. Her iki toplum da çatışmasız bir ortamda ve ekonomik olarak iyi
koşullarda yaşıyordu. Ve çözüm aramak için bir ihtiyaç hissetmediler. Ekonomi
çok kez siyaseti belirler, unutmayın... Belki siyasetçileriniz yeteri kadar
istekli değildi. Bu süre içerisinde Kıbrıs’taki her iki toplum da karşılıklı
kabul edilebilir bir çözümü doğal olarak zorlaştıran yapay bölünme şartlarında
yaşadılar. Ama şu anda durum değişti çünkü dünya artık çok farklı. Ortadoğu’da
olanlar iki toplumu bir çözüme itiyor. Ekonomik kriz ve Kıbrıs’ta bulunan
hidrokarbon yatakları çözümü teşvik ediyor. Tüm bunlar iki toplumun şu anda çözüm
istemesi için temel teşkil edebilecek sebepler.
“Kıbrıs’taki durum gerçekten çok
garip ve kesinlikle sürdürülebilir değil”
Soru: Çözümsüzlük durumunda
Kıbrıslı Türklerin ve Rumların durumu ne olur?
Büyükelçi Osadchiy: Hayatlarını nasıl yaşayacakları konusunda hala
anlaşmazlıkları, çatışmaları olan ve geleceklerini göremeyen iki toplum
olurlar. İnanın bu iki tarafın da lehine olmaz. Bu sürdürülebilir bir durum
değildir. Dünyanın bugünkü koşullarını gözönünde bulundurmalısınız. Kıbrıs
Cumhuriyeti için de bağımsız bir devlet olup 59 – 60larda yazılmış Londra-Zürih
anlaşmalarına bağlı kalmak zorunda olmak çok tuhaf bir durum. O anlaşmaların
yazıldığı zamanlar çok farklı zamanlardı. Kıbrıs’taki durum gerçekten çok garip
ve kesinlikle sürdürülebilir değil. Kıbrıslı Rumlar, Kıbrıslı Türklerin hiçbir
katılımı olmadan Kıbrıslı Türkleri temsil eder pozisyondalar. Kıbrıslı Türkler
ise, hiçbir katılımları olmadan temsil ediliyorlar. Siz bana dünyada Kıbrıs’ın
durumunda olan bir başka ülke gösterebilir misiniz? İşte bu nedenle hemen şimdi
çözüm bulmalısınız.
Soru: Son olarak söylemek
istediğiniz bir şey var mı?
Büyükelçi Osadchiy: Tüm Kıbrıslı Türkler’in yeni yılını kutlamak
istiyorum ve birleşik bir Kıbrıs’ta Kıbrıslı Rumlarla barış içinde yaşamalarını
diliyorum.
No comments:
Post a Comment